Ο τόπος μας είναι κλειστός, Έλλη Πασπαλά

Βιογραφία

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ (1900 - 1971) Ο Γιώργος Σεφέρης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γιώργου Σεφεριάδη) γεννήθηκε στη Σμύρνη, γιος του δικηγόρου και διδάκτορα της Νομικής Σχολής του Παρισιού Στέλιου Σεφεριάδη και της Δέσπως το γένος Γιωργάκη Τενεκίδη. Είχε δύο μικρότερα αδέρφια την Ιωάννα (μετέπειτα σύζυγο του Κωνσταντίνου Τσάτσου) και τον Άγγελο. Η πανεπιστημιακή καριέρα του πατέρα του υπήρξε λαμπρή και κατέληξε το 1933 στην αναγόρευσή του ως Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού. Μετά το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου το 1914 η οικογένεια Σεφεριάδη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Στην Αθήνα ο Σεφέρης τέλειωσε το Πρότυπο Κλασικό Γυμνάσιο. Από το 1918 ως το 1924 έζησε στο Παρίσι όπου σπούδασε νομικά και ήρθε σε επαφή με τη σύγχρονή του γαλλική λογοτεχνική παραγωγή. Στο Παρίσι συνεργάστηκε με το φοιτητικό περιοδικό Βωμός (με το ψευδώνυμο Γιώργος Σκαλιώτης), έδωσε μια διάλεξη για τον Jan Moreas στο Σύλλογο Ελλήνων Σπουδαστών και άρχισε να γράφει ποιήματα στα γαλλικά και τα ελληνικά. Το καλοκαίρι του 1924 μετά την αποφοίτησή του από το πανεπιστήμιο έφυγε για το Λονδίνο, όπου έμεινε ως το χειμώνα του επόμενου χρόνου. Εκεί έγραψε το ποίημα Fog. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα άρχισε να γράφει το Ημερολόγιο, και το γνωστό ως Έξι νύχτες στην Ακρόπολη πεζογράφημα και πρωτοδιάβασε τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη. Το 1926 πέθανε η μητέρα του και στις 29 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου ο Σεφέρης διορίστηκε ακόλουθος του Υπουργείου Εξωτερικών. Το 1928 δημοσιεύτηκε η μετάφρασή του από το έργο του Βαλερύ Μια νύχτα με τον κ.Τεστ στη Νέα Εστία. Τον ίδιο χρόνο έγραψε Το ύφος μιας μέρας και το Γράμμα του Μαθιού Πασκάλη. Το 1931 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Στροφή, για την οποία ο Παλαμάς δημοσίευσε επιστολή στη Νέα Εστία. Διορίστηκε υποπρόξενος και στη συνέχεια πρόξενος στο Γενικό Προξενείο του Λονδίνου, όπου παρέμεινε ως το 1934. Το 1932 δημοσίευσε τη Στέρνα και το 1935 το Μυθιστόρημα, και τα δύο σε περιορισμένα αντίτυπα. Το 1936 δημοσίευσε το βιβλίο Θ.Σ.Έλιοτ και διορίστηκε Πρόξενος στην Κορυτσά, όπου έμεινε ως το 1937, που ταξίδεψε στο Βουκουρέστι για το Συνέδριο Διαβαλκανικού Τύπου. Τότε πραγματοποιήθηκε και η πρώτη μετάφραση ποιήματός του στα γαλλικά από την Έλλη Λαμπρίδη. Το 1938 διορίστηκε προϊστάμενος της Διευθύνσεως Εξωτερικού Τύπου στην Αθήνα και ένα χρόνο αργότερα γνωρίστηκε με τον Αντρέ Ζιντ στο σπίτι του Κ.Θ.Δημαρά και ταξίδεψε στη Ρουμανία με τον Τ.Παπατσώνη. Το 1940 εξέδωσε τα Ημερολόγιο Καταστρώματος Α’, Ποιήματα 1 και Τετράδιο Γυμνασμάτων (1928-1937). Τον ίδιο χρόνο υπέγραψε μανιφέστο κατά του Ιταλικού Φασισμού και το διάγγελμα του βασιλιά μαζί με το Νικολούδη. Το 1941 παντρεύτηκε τη Μαρώ Ζάννου, εξέδωσε το Χειρόγραφο Σεπτ. ‘41 και ταξίδεψε με την ελληνική κυβέρνηση στη Σούδα, την Αίγυπτο και τη Νότιο Αφρική. Το 1942 εκδόθηκε στην Αλεξάνδρεια η Λύρα του Κάλβου με πρόλογο του Σεφέρη. Ταξίδεψε στην Ιερουσαλήμ και μετατέθηκε στο Κάιρο (Διεύθυνση Τύπου και Πληροφοριών της Ελληνικής Κυβέρνησης). Το 1943 έδωσε διαλέξεις για τον Παλαμά και το Μακρυγιάννη στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια και γνωρίστηκε με το Στρατή Τσίρκα. Το 1944 εκδόθηκαν οι Δοκιμές στο Κάιρο και το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β’. Ταξίδεψε με την κυβέρνηση στην Ιταλία και τον Οκτώβρη επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1945 διετέλεσε διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Αντιβασιλέα Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Το 1946 γνωρίστηκε με τον Eluard , εξέδωσε τον Ερωτόκριτο, την Κίχλη και διάβασε τη μελέτη του Καβάφης - Έλιοτ · Παράλληλοι στο Βρετανικό Συμβούλιο της Αθήνας. Το 1947 τιμήθηκε με το έπαθλο Παλαμά και ένα χρόνο αργότερα παραιτήθηκε μαζί με πολλούς άλλους συγγραφείς από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, τονίζοντας τη φθορά που είχε υποστεί ο θεσμός. Διορίστηκε σύμβουλος πρεσβείας στην Άγκυρα. Το 1949 εκδόθηκε η μετάφρασή του από ποιήματα του Έλιοτ με τίτλο Η έρημη χώρα και άλλα ποιήματα. Το 1950 πέθανε ο αδερφός του Άγγελος στην Αμερική. Τον ίδιο χρόνο ο Σεφέρης ταξίδεψε στη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη. Τον επόμενο χρόνο πέθανε ο πατέρας του · διορίστηκε σύμβουλος στην πρεσβεία του Λονδίνου. Το 1952 μετατέθηκε στη Βηρυτό και το 1953 πραγματοποίησε το πρώτο του ταξίδι στην Κύπρο μαζί με τη γυναίκα του (ακολούθησε δεύτερο ταξίδι τον επόμενο χρόνο και τρίτο το 1955). Το 1956 έγινε διευθυντής στην Β’ Πολιτική Διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών και το 1957 συμμετείχε στη συζήτηση για το Κυπριακό στη Νέα Υόρκη. Τότε διορίστηκε πρεσβευτής στο Λονδίνο, όπου παρέμεινε ως το 1962. Το 1960 ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτωρ των γραμμάτων από το πανεπιστήμιο του Cambridge, το 1961 τιμήθηκε με το βραβείο Foyle και το 1963 με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας. Ένα χρόνο αργότερα αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Οξφόρδης και ταξίδεψε στην Ισπανία. Το 1964 δημοσιεύτηκε η μετάφρασή του από το Άσμα ασμάτων και οι Αντιγραφές. Τότε γνωρίστηκε με τον Ezra Pound, ενώ ένα χρόνο αργότερα δημοσιεύτηκαν τα Τρία Κρυφά ποιήματα και εκδόθηκε η μετάφραση της Αποκάλυψης του Ιωάννη. Το 1969 δημοσιεύτηκε η δήλωσή του κατά της χούντας του Παπαδόπουλου και ο Σεφέρης παύτηκε από πρέσβης επί τιμή, ενώ του απαγορεύτηκε και να κάνει χρήση του διπλωματικού του διαβατηρίου. Το 1971 έγραψε το τελευταίο του ποίημα με τίτλο Επί ασπαλάθων. Πέθανε το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου. Είχε προηγουμένως υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο δωδεκαδάκτυλο. Την κηδεία του παρακολούθησαν χιλιάδες κόσμου. Ο Γιώργος Σεφέρης υπήρξε ηγετική μορφή στην ποίηση και τη θεωρία της λογοτεχνίας στην Ελλάδα του εικοστού αιώνα. Με τη σκέψη και τη δημιουργία του ανανέωσε ριζικά τον προσανατολισμό της νεοελληνικής λογοτεχνίας, συνδυάζοντας βαθιά γνώση της παράδοσης και των παγκόσμιων ιδεολογικών ρευμάτων και προτάσσοντας το αίτημα της ελληνικότητας στα πλαίσια της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Σεφέρη βλ. Σαββίδης Γ.Π., Σχεδίασμα χρονολογίας Γιώργου Σεφέρη (1873-1962). Αθήνα, ανάτυπο από το περιοδικό Εποχή, 1963, Τσάτσου Ιωάννα, Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης. Αθήνα, Εστία, 1973, Vitti Mario, «Στοιχεία χρονολογίας. Η ζωή και το έργο του Σεφέρη», Φθορά και λόγος· Εισαγωγή στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα, Εστία, 1978, Τετράδια Ευθύνης25, 1986, Στασινοπούλου Μαρία, «Χρονολόγιο Γιώργου Σεφέρη», Διαβάζω142, 23/4/1986, σ.38-50 και Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Σεφέρης Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση
Στροφή. Αθήνα, 1931.
Πάνω σ’ ένα ξένο στίχο. 1934 (τετρασέλιδο, χωρίς όνομα συγγραφέα)
Η Στέρνα. Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1932.
Μυθιστόρημα. Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1935.
Σχέδια στο περιθώριο. (ανατύπωση από τα Νέα Γράμματα, Μάιος 1935).
Τετράδια γυμνασμάτων (1929-1937). Νέο Φάληρο, τυπ.Ταρουσόπουλου, 1940.
Ημερολόγιο καταστρώματος α’. Νέο Φάληρο, τυπ.Ταρουσόπουλου, 1940.
Ποιήματα 1. Νέο Φάληρο, τυπ.Ταρουσόπουλου, 1940.
Ημερολόγιο καταστρώματος β’. Αθήνα, Ίκαρος, 1945.
Τελευταίος σταθμός · Συμπλήρωμα στο Ημερολόγιο Καταστρώματος β’. Αθήνα, Το τετράδιο, 1947.
Κίχλη. Αθήνα, Ίκαρος, 1947.
Ποιήματα για την Κύπρο. Λευκωσία 1954.
Πραματευτής από τη Σιδώνα. Αθήνα, τυπ.Μυρτίδη, 1955.
Νεόφυτος ο έγκλειστος μιλά. Αθήνα, τυπ.Μυρτίδη, 1955.
…Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν… Αθήνα, Ίκαρος, 1955.
Τρία κρυφά ποιήματα. Αθήνα, 1966.
Οι γάτες τ’ Άη Νικόλα. Αθήνα, 1970.
Ένα ποίημα - μια στάση ζωής · Σεφέρης Επί Ασπαλάθων. Αθήνα, Μνήμη, 1975.
Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά. Αθήνα, Ερμής, 1975.
Τετράδιο γυμνασμάτων β’. Αθήνα, Ίκαρος, 1976.
Mythistorima and gymnopaidia · George Seferis · with translation by Mary Cooper Walton. Athens, Lycabettus Press, 1977. ΙΙ.Μελέτες - Δοκίμια - Πεζογραφήματα - Διαλέξεις
Θ.Σ.Έλιοτ. Αθήνα, τυπ.Σεργιάδη, 1936.
Διάλογος πάνω στην ποίηση. Αθήνα, τυπ.Σεργιάδη, 1939.
Δοκιμές. Κάιρο, τυπ. Α.Γιούλη, 1944.
Deux aspects du Commerce spirituel de la France et de la Grece. Κάιρο, εκδ. Revue de Caire, 1944.
Ερωτόκριτος. Αθήνα, Άλφα, 1946.
Τρείς μέρες στα μοναστήρια της Καππαδοκίας. Αθήνα, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών - Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών - Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο, 1953.
Δελφοί. Αθήνα, Knorr - Hith, 1963.
Discoures de Stockholm. Αθήνα, Γαλλικό Ινστιτούτο, 1963.
Η γλώσσα στην ποίησή μας. Θεσσαλονίκη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, 1965.
Σελίδες από ένα ημερολόγιο. Αθήνα, τυπ. Των Εποχών, 1965.
Στα εφτακόσια χρόνια του Δάντη. Αθήνα, 1966. (ανάτυπο από τις Εποχές)
Γλώσσες στον Αρτεμίδωρο τον Δαλδιανό. Λευκωσία, 1970. (ανάτυπο από τα Κυπριακά Χρονικά)
Ξεστράτισμα από τους ομηρικούς ύμνους. Λευκωσία, 1970. (ανάτυπο από τα Κυπριακά Χρονικά)
Χειρόγραφο Σεπ. ’41. Αθήνα, Ίκαρος, 1972.
Γράμμα στο Rex Warner πάροικο του Storrs · Connecticat U.S.A. Αθήνα, Τυπ.Φ.Κωνσταντινίδη, 1972.
Ιγνάτης Τρελός · Οι ώρες της ‘Κυρίας Έρσης’· Ένα ψευδώνυμο δοκίμιο του Γιώργου Σεφέρη · και ένα ανέκδοτο γράμμα του Νίκου Καχτίτση · Φροντισμένα και σχολιασμένα από τον Γ.Π.Ευτυχίδη [ = Γ.Π. Σαββίδη]. Αθήνα, Ερμής, 1973.
Μέρες του 1945-1951. Αθήνα, Ίκαρος, 1973.
Δοκιμές Α’. Αθήνα, Ίκαρος, 1974.
Δοκιμές Β’. Αθήνα, Ίκαρος, 1974.
Έξι νύχτες στην Ακρόπολη. Αθήνα, Ερμής, 1974.
Μέρες Α’ · 16 Φεβρουαρίου 1925 - 17 Αυγούστου 1931. Αθήνα, Ίκαρος, 1975.
Ένας Έλληνας · Ο Μακρυγιάννης. Αθήνα, Ίκαρος, 1975.
Γ.Σεφέρης - Κ.Τσάτσος · Ένας διάλογος για την ποίηση · επιμέλεια Λουκάς Κούσουλας. Αθήνα, Ερμής, 1975.
Μέρες Β’ · 24 Αυγούστου 1931 - 12 Φεβρουαρίου 1934. Αθήνα, Ίκαρος, 1975.
Μέρες Γ’ · 16 Απρίλη 1934 - 14 Δεκέμβρη 1940. Αθήνα, Ίκαρος, 1977.
Μέρες Ε’ · 1 Γενάρη 1945 - 19 Απρίλη 1951. Αθήνα, Ίκαρος, 1977.
Μέρες Δ’ · 1 Γενάρη 1944 - 31 Δεκέμβρη 1944. Αθήνα, Ίκαρος, 1977.
Πολιτικό ΗμερολόγιοΑ΄ · 25 Νοέμβρη 1935 - 13 Οκτώβρη 1944 · Επιμέλεια - Σημειώσεις Αλέξανδρου Ξύδη. Αθήνα, Ίκαρος, 1979.
Μεταγραφές · Φιλολογική επιμέλεια Γιώργης Γιατρομανωλάκης. Αθήνα, Λέσχη, 1980.
Σαντορίνη. Αθήνα, Αρχείο Θηραϊκών μελετών, 1984.
Πολιτικό ημερολόγιο Β΄ · 1945 - 1947, 1949, 1952 · επιμέλεια - σημειώσεις Αλέξανδρου Ξύδη. Αθήνα, Ίκαρος, 1985.
Μέρες Στ’ · 20 Απρίλη 1951 - 4 Αυγούστου 1956. Αθήνα, Ίκαρος, 1986.
Χειρόγραφο Οκτ. ‘ 68. Αθήνα, Διάττων, 1986.
Η ποίηση στον κινηματογράφο. Αθήνα, Διάττων, 1986.
Το βυσσινί τετράδιο · Ανεμολόγιο - λέξεις - βότανα και ορθογραφικά. Αθήνα, Καστανιώτης, 1987.
ΜέρεςΖ΄ · 1 Οκτώβρη - 27 Δεκέμβρη 1960· Φιλολογική επιμέλεια Θεανώ Ν. Μιχαηλίδου. Αθήνα, Ίκαρος, 1990. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Θ.Σ.Έλιοτ, Η έρημη χώρα και άλλα ποιήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1949. (οριστική έκδοση, Αθήνα, Ίκαρος, 1973)
Sidney Keyes, Η ερημιά. Αθήνα, τυπ.Μυρτίδη, 1954.
Θ.Σ.Έλιοτ, Φονικό στην εκκλησία. Αθήνα, Ίκαρος, 1963. (οριστική έκδοση, Αθήνα, Ίκαρος, 1979)
Άσμα ασμάτων. Αθήνα, τυπ.Ασπιώτη - Έλκα, 1965. (οριστική έκδοση, Αθήνα, Ίκαρος, 1979)
Αντιγραφές. Αθήνα, Ίκαρος, 1965. (οριστική έκδοση, Αθήνα, Ίκαρος, 1978)
Η Αποκάλυψη του Ιωάννη. Αθήνα, Ίκαρος, 1966. (οριστική έκδοση, Αθήνα, Ίκαρος, 1975) ΙV. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Collection de l’ Institut Francais d’ Athenes · Robert Levesque · Seferis · Choix de poemes traduits et accompagnes du texte grec avec une preface. Αθήνα, Ίκαρος, 1945.
Ποιήματα (1924-1946). Αθήνα, Ίκαρος, 1950.
Γιώργος Σεφέρης · Διάγραμμα εισαγωγής στην ποίησή του από τον Αλεξ.Αργυρίου και επιλογή ποιημάτων του από τους Αλεξ. Αργυρίου & Γ.Π.Σαββίδη. Αθήνα, 1957 (ανάτυπο από την Καινούργια Εποχή)
Εκλογή από τις Δοκιμές. Αθήνα, Γαλαξίας, 1966.
Γιώργος Θεοτοκάς & Γιώργος Σεφέρης · Αλληλογραφία (1930-1966) · Φιλολογ.επιμ. Γ.Π.Σαββίδης. Αθήνα, Ερμής, 1975.
Ο Καβάφης του Σεφέρη Α’ · Επιμέλεια Γ.Π.Σαββίδη. Αθήνα, Ερμής, 1984.
Αδαμάντιος Διαμαντής & Γιώργος Σεφέρης · Αλληλογραφία · 1953-1971 · Φιλολογική επιμέλεια Μιχάλης Πιερής. Αθήνα, Στιγμή, 1985.
Γιώργος Σεφέρης & Αντρέας Καραντώνης · Αλληλογραφία 1931-1960 · Φιλολογική επιμέλεια Φώτης Δημητρακόπουλος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1988.
Σεφέρης και Μαρώ· ΑλληλογραφίαΑ΄ · (1936-1940) · Φιλολογική επιμέλεια Μ.Ζ.Κοπιδάκης. Ηράκλειο, Βικελαία Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 1989.
Τα Εντεψίζικα (με το ψευδώνυμο Μαθιός Πασχάλης) · Φιλολογική επιμέλεια Γ.Π.Ευτυχίδης (=Γ.Π.Σαββίδης). Αθήνα, Λέσχη, 1989.
Γράμματα Σεφέρη - Λορεντζάτου (1948-1968) · επιμέλεια Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλος. Αθήνα, Δόμος, 1990.
Γράμματα Σεφέρη - Λορεντζάτου (1948-1968) · Επιμελήθηκε Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλος. Αθήνα, Δόμος, 1990.
Κύπρος · Μνήμη και αγάπη · Με το φακό του Γιώργου Σεφέρη · Πρόλογος, σχεδιασμός, Γενική επιμέλεια Ε.Χ.Κάσδαγλης. Λευκωσία, Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τράπεζας, 1990.
Γιώργος Σεφέρης & Τίμος Μαλάνος · Αλληλογραφία (1935-1963) · Φιλολογική επιμέλεια Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αθήνα, Ολκός, 1990.
‘Κυπριακές’ επιστολές του Σεφέρη (1954-1963)· Από την αλληλογραφία του με τον Γ.Π.Σαββίδη · φιλολογική επιμέλεια Κατερίνα Κωστίου. Λευκωσία, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 1991.
Γιώργος Σεφέρης – Edmund Keeley Αλληλογραφία 1951-1971· Εισαγωγή: E.Keely – Μετάφραση: Αλόη Σιδέρη. Αθήνα, Άγρα, 1998. 1. Για αναλυτικά εργογραφικά στοιχεία του Γιώργου Σεφέρη, βλ. Δασκαλόπουλος Δημήτρης, Σεφέρη (1931-1979) · Βιβλιογραφική Δοκιμή. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1979, Κατσίμπαλης Κ.Γ., «Βιβλιογραφία Γιώργου Σεφέρη», Για τον Σεφέρη · Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής, σ.411-467.Αθήνα, Ερμής, 1981 (ανατύπωση), Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Βιβλιογραφικά Σεφέρη (1979-1986)», Διαβάζω142, 23/4/1986 και Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Βιβλιογραφικά Γ.Σεφέρη (1986-1991)», Ακτή9, Χειμώνας 1991, σ.135-157.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Αγγέλου Άλκης, Η φόρτιση της λέξης στην ποίηση του Σεφέρη · (Δοκιμή μεθόδου). Αθήνα, 1972.
Άγρας Τέλλος, «Γιώργος Σεφέρης», Μεγάλη Ελληνική ΕγκυκλοπαίδειαΚΑ΄. Αθήνα, Πυρσός, 1933.
Αλεξανδρόπουλος Μήτσος, Μια συνάντηση · Σεφέρης - Μακρυγιάννης. Αθήνα, Πολύτυπο, 1983.
Βαγενάς Νάσος, Ο ποιητής και ο χορευτής · Μια εξέταση της ποιητικής και της ποίησης του Σεφέρη. Αθήνα, Κέδρος, 1979.
Βαγενάς Νάσος, «Σημείωση στο γράμμα του Γιώργου Σεφέρη», Η Λέξη134, 7-8/1996, σ.477. (για γράμμα του Σεφέρη στο Νάνο Βαλαωρίτη δημοσιευμένο στο ίδιο, σ.475-476)
Βιβλιοθήκη Γενικής Παιδείας10 · Κύκλος Σεφέρη · Γράφουν: Αλεξ.Αργυρίου, Α.Ξύδης, Δ.Ν.Μαρωνίτης, Μάριο Βίττι. Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1980.
Γεωργής Γιώργος, Ο Σεφέρης περί των κατά την χώραν Κύπρον σκαιών. Αθήνα, Σμίλη, 1991.
Για τον Σεφέρη · Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής. Αθήνα, Ερμής, 1981. (ανατύπωση)
Γιατρομανωλάκης Γιώργης, «Μεταφραστική θεωρία και πρακτική του Σεφέρη», επίμετρο στο Μεταγραφές του Γ.Σεφέρη. Αθήνα, Λέσχη, 1980.
Γιατρομανωλάκης Γιώργης, Ο Βασιλιάς της Ασίνης · Η ανασκαφή ενός ποιήματος. Αθήνα, Στιγμή, 1986.
Δασκαλόπουλος Δημήτρης, Εργογραφία Σεφέρη (1931-1979) · Βιβλιογραφική Δοκιμή. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1979.
Δασκαλόπουλος Δημήτρης (φιλολογ.επιμ.), Γ.Σεφέρης & Τ.Μαλάνος · Αλληλογραφία (1935-1963). Αθήνα, Ολκός, 1990.
Δασκαλόπουλος Δημήτρης (επιμέλεια), Εισαγωγή στην ποίηση του Σεφέρη: Επιλογή κριτικών κειμένων. Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1996.
Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Ο δικός μου Σεφέρης» και «Σεφέρης και τυπογραφία (σχέδιο μελέτης)», Συμπαθητική μελάνη
Θέματα, συγγραφείς, έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, σ.65-75 και 77-80. Αθήνα, Ερμής, 1999 (πρώτες δημοσιεύσεις στα περιοδικά Εντευκτήριο16 (Θεσσαλονίκη), Σεπτέμβριος 1991, σ.17-24 και Νέο Επίπεδο15-16, Φθινόπωρο 1993, σ.126-127 αντίστοιχα).
Δημάκης Μηνάς, Η ποίηση του Σεφέρη. Αθήνα, 1974.
Δημητρακόπουλος Φ.Α., Για τον Σεφέρη και την Κύπρο. Αθήνα, Επικαιρότητα, 1992.
Δημητρακόπουλος Φώτης (φιλολογική επιμέλεια), Γιώργος Σεφέρης - Κύπρος Χρυσάνθης και ‘Οι γάτες τ’ άη Νικόλα’. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995.
Δημητρακόπουλος Φ.Α., «Όλα για τα πάντα», Η Λέξη134, 7-8/1996, σ.478-479.
Καραγιάννης Στέλιος, Ο σημαίνων λόγος· Βίωμα και ποιητική πράξη στον Σεφέρη. Αθήνα, Παρουσία, 1997.
Καραντώνης Α., Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Αθήνα, Εστία, 1931.
Κατσίμπαλης Κ.Γ., «Βιβλιογραφία Γιώργου Σεφέρη», Για τον Σεφέρη · Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής, σ.411-467. Αθήνα, Ερμής, 1981. (ανατύπωση)
Κιουρτσάκης Γιάννης, Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη. Αθήνα, Κέδρος, 1979 (και β΄ έκδοση 1995).
Κοκόλης Ξ.Α., Σεφερικά1. Αθήνα, Ίκαρος, 1982.
Κοκόλης Ξ.Α., Πίνακας λέξεων των ‘ποιημάτων’ του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα, Ερμής, 1975. (έκδοση β΄, διορθωμένη και προσαρμοσμένη στην όγδοη έκδοση των Ποιημάτων).
Κοκόλης Ξ.Α., Ποιητική πράξη και σύμπραξη (Σεφερικά 2). Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1985.
Κωστίου Κατερίνα (φιλολογική επιμέλεια), ‘Κυπριακές’ επιστολές του Σεφέρη (1954-1963)· Από την αλληλογραφία του με τον Γ.Π.Σαββίδη . Λευκωσία, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 1991.
Λαγάκος Τάκης, Ο Σεφέρης και η Κύπρος. Αθήνα, Ίκαρος, 1983.
Λαπαθιώτης Ναπολέων, «Στροφή Γιώργου Σεφέρη», Πειθαρχία, 21/6/1931, σ.271.
Λυχναρά Λίνα, Το μεσογειακό τοπίο στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη και του Οδυσσέα Ελύτη · Μια παράλληλη ανάγνωση. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1996.
Μαλάνος Τίμος, Η ποίηση του Σεφέρη και η κριτική μου. Αθήνα, Πρόσπερος, 1982.
Μαρωνίτης Δ.Ν., Η ποίηση του Γιώργου Σεφέρη · Μελέτες και μαθήματα. Αθήνα, Ερμής, 1984.
Νάκας Θανάσης, Ο Σεφέρης και η μουσική. Γιάννινα, 1978. (ανάτυπο από την Ηπειρωτική Εστία)
Ορφανίδης Νίκος, Η πολιτική διάσταση της ποίησης του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα, Αστήρ, 1985.
Παλαμάς Κωστής, «Η Στροφή», Νέα ΕστίαΙ΄, 15/9/1931, σ.996-997.
Παράσχος Κλέων, «Γιώργου Σεφέρη: Διάλογος πάνω στην ποίηση», Νέα Εστία26, ετ.ΙΓ΄, 15/8/1939, αρ.304, σ.1143-1147.
Σαββίδης Γ.Π., Οι αρχαιολογικές περιδιαβάσεις του ποιητή Γιώργου Σεφέρη. Λευκωσία, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 1992.
Σινόπουλος Τάκης, Τέσσερα μελετήματα για τον Σεφέρη · Πρόλογος: Νάσος Βαγενάς. Αθήνα, 1984.
Στήλη · 20/9/71 · Ο θάνατος του Γιώργου Σεφέρη στο ελληνικό τοπίο α΄ · δέκα μέρες - β΄ · έξι μήνες. Αθήνα, Ερμής, 1972.
Τσάτσος Κων/νος, Δοκίμια αισθητικής και Παιδείας, σ.93-196. Αθήνα, Δίφρος, 1960.
Τσάτσου Ιωάννα, Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης. Αθήνα, Εστία, 1975.
Τσούτσουρα Μαρία, Η ευρωπαϊκή συνείδηση του Γιώργου Σεφέρη · Η συμβολή της μετάφρασης στην ερμηνεία του σεφερικού στοχασμούΑ΄ · Τα χρόνια του μεσοπολέμου: γαλλικές επιρροές και ελληνική πρωτοτυπία. Αθήνα, 1993.
Keely Edmund, Συζήτηση με το Γιώργο Σεφέρη · μετάφραση Λίνα Κάσδαγλη. Αθήνα, Άγρα, 1982.
Levesque Robert, Seferis· Choix de poemes traduits et accompagnes du texte grec avec une preface. Athenes, Icaros – Institut Francais d’ Athenes, 1945.
Levi Peter, Ο τόνος της φωνής του Σεφέρη. Αθήνα, Ίκαρος, 1970.
Vitti Mario, Φθορά και λόγος· Εισαγωγή στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα, Εστία, 1978. Αφιερώματα περιοδικών
Πνευματική Κύπρος3, 3/1963, αρ.30.
Εποχές8, 7/1963.
Πνευματική Κύπρος4, 7/1963, αρ.39.
Αιολικά ΓράμματαΙ, 9-10/1971, αρ.5.
Επιθεώρησις Λόγου και Τέχνης2, 9-10/1971, αρ.21-22.
Δημιουργίες2, 1/1972, αρ.4-5.
Διαπίστωση2, 1/1972, αρ.3.
L’ autre Grece, 2/1972, αρ.4-5.
Alif, 6/1972, αρ.2.
Τετράδια, 9/1972, αρ.22.
Νέα Εστία92, ετ.ΜΣτ΄, 15/10/1972, αρ.1087.
Αντί6, 5/2/1977, αρ.64.
Γράμματα και Τέχνες38, 2/1985.
Η Λέξη53, 3-4/1986.
Τετράδια ευθύνης25, Περιγραφή του Γιώργου Σεφέρη, 1986.
Διαβάζω142, 23/4/1986.
Ακτή9 (Λευκωσία), Χειμώνας 1991.
Επτά Ημέρες (Καθημερινής)ΚΑ΄, 1997. Με τίτλο Τα Ελληνικά Νόμπελ.